Niedobór witaminy C

Odkrycie jej wpływu na człowieka powiązane było z chorobą dotykającą marynarzy - szkorbutem. Dieta marynarzy podczas rejsów pozbawiona była świeżych warzyw i owoców, co prowadziło do przewlekłych zmian chorobowych.

Organizm ludzki nie ma możliwości magazynowania witaminy C, a jednocześnie jest bardzo wrażliwy na jej brak. Z tego powodu niezmiernie istotne jest regularne dostarczanie kwasu askorbinowego w diecie lub odpowiednia suplementacja gotowymi preparatami.

Co istotne, jest bardzo szybko wydalana z organizmu wraz z moczem, toteż rzadko dochodzi do hiperwitaminozy. Nie należy jednak przesadzać z ilością jaką przyjmujemy, ponieważ może to spowodować przyzwyczajanie się organizmu i znacznie obniżyć poziom jej wchłaniania. 

Główne źródła witaminy C

Znajdziemy ją w świeżych oraz właściwie przetworzonych owocach i warzywach. Na pierwszym miejscu znajdują się warzywa kapustne i owoce jagodowe (czarne porzeczki zawierają około 180 mg w 100 g), na drugim ziemniaki (14 mg witaminy w 100 g zależnie od pory roku), na trzecim żółte i zielone warzywa i owoce, na czwartym pozostała grupa warzyw i owoców (truskawki, maliny, owoce cytrusowe i południowe).

Pozostałe produkty takie jak: masło, mleko krowie, mięso, produkty zbożowe zawierają niewielkie ilości witaminy C. Najwięcej witaminy C stwierdzono w liściach pietruszki, tzw. natce i w czerwonej papryce. Należy jednak pamiętać, że w czasie przechowywania, w okresie zimy, ziemniaki i warzywa tracą znaczną część witaminy C.

Rola w organizmie

Witamina C jest często niedocenianą witaminą i mało kto zwraca na nią uwagę podczas układania codziennej diety, często ją bagatelizując i nie zdając sobie sprawy jak ważne funkcję pełni w naszym organizmie. To tylko niektóre z nich:

• wpływa na wytwarzanie i zachowywanie kolagenu, z którego jest produkowana tkanka łącz
• skraca czas trwania zaziębienia czy zakażenia
• reguluje system immunologiczny i ma działanie antywirusowe
• reguluje produkcję cholesterolu w wątrobie i przetwarzanie go w kwasy żółciowe, które organizm wydala z organizmu
• ma pozytywny wpływ na stężenie prostacykliny i prostaglandyny, które zmniejszają zlepianie się i krzepnięcie krwi oraz rozszerzają naczynia krwionośne, ułatwiając jej przepływ.
• usuwa, jak już wspomnieliśmy, wolne rodniki, które mogłyby spowodować uszkodzenia komórek, ich błon komórkowych, a nawet DNA. Dzięki działaniu witaminy C zmniejsza się więc prawdopodobieństwo powstania zmian nowotworowych
• chroni ona skórę przed niekorzystnym działaniem promieni słonecznych, powstałych w  wyniku zmian nowotworowych, ale również przed starzeniem

Witamina C w kosmetyce

Witamina C ma swoje niekwestionowane miejsce w kosmetyce i kosmetologii, pomimo że jest nietrwała i jako cząsteczka rozpuszczalna w wodzie, nie wnika zbyt głęboko przez warstwy lipidowe naskórka.

Aby mogła wniknąć w miejsce działania stosuje się zabiegi usuwające warstwę rogową naskórka (np. mikrodermabrazja, peelingi) lub pokonujące bariery fizyczne przez wprowadzenie jej głębiej albo tłoczenie ultradźwiękami (sonoforeza) lub prądem (jonoforeza).

Witamina C jest składnikiem preparatów, które zapobiegają proces starzenia (anty-aging). Chronią skórę przed działaniem wolnych rodników, działa przeciwzmarszczkowo i rozjaśniająco, wzmacnia naczynia i pobudza syntezę kolagenu.

Jako bogate źródło witaminy C w kosmetyce wykorzystuje się olejek z pestek różanych, choć ze względu na bardzo wysoką cenę jest to towar „luksusowy”, na który nie wszyscy mogą sobie pozwolić.

Kto powinien sięgać po kosmetyki z witaminą C? Przede wszystkim osoby palące, z pierwszymi zmarszczkami, ze zmianami naczyniowymi i przebarwieniami powstałymi podczas opalania.

Witamina C odnawia produkcję kolagenu w skórze, dodaje jej elastyczności i świeżości. Działa na cerę rozjaśniająco, energetyzująco, usuwa plamy i przebarwienia, jest pomocna przy cerze naczyniowej.

Skutki nadmiaru

Kwas askorbinowy nie jest toksyczny i zazwyczaj jego nadmiar wydalany jest wraz z moczem. Jednak występują przypadki przedawkowania witaminy C i niosą za sobą tragiczne skutki.

Przyjmowany w nadmiarze może wywoływać dolegliwości żołądka. Często są to również nudności, biegunki, wymioty, powstanie kamieni nerkowych.

Obniża odporność po radykalnym zmniejszeniu dawki. Stosowanie wyższych niż zalecane dawek witaminy C w czasie ciąży może być szkodliwe dla płodu. 

Czy wiesz że...

• człowiek musi pobierać witaminę C z pokarmu, natomiast zwierzęta są w stanie wytwarzać ją same (w wyjątkiem małp i świnek morskich)
• dzięki swoim właściwościom przeciw utleniającym witamina C znacznie zmniejsza ryzyko występowania chorób chronicznych, takich jak rak, choroby serca czy zaćma.
• ponieważ witamina C umożliwia wytwarzanie rozpuszczających tłuszcz hormonów stresu, można ją uznać za skuteczny środek odchudzający
• witamina ta może uszkodzić szkliwo zębów, dlatego po spożyciu soku owocowego powinno się umyć dokładnie zęby. Ta zasada tyczy się przede wszystkim dzieci, gdyż u osób dorosłych nie ma to takiego znaczenia.
• kupowanie wymyślnych i drogich preparatów witaminy C nie ma sensu. Brak dowodów, żeby działały one lepiej od zwykłego kwasu askorbinowego.
• cebula i czosnek, wbrew powszechnym opiniom, zawierają mało witaminy C, cebula mniej niż 10 mg, a czosnek ok. 30 mg, ich pozytywne działanie wiąże się nie tyle z obecnością witaminy C, co z zawartością w substancji o charakterze bakteriobójczym.

W dzisiejszym świecie pełnym chemikaliów i przetworzonej żywności gdzie ciągle jesteśmy narażeni na stres trudno nam przestrzegać zbilansowanej i pełnej witamin dietę. Starajmy się jednak nie odkładać tego na dalszy plan, ponieważ zdrowie jest jedno i jak nie teraz to kiedy o to zadbamy?

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy niedoboru witaminy C